ปัจจัยใกล้ตัว...ที่ทำร้ายระบบทางเดินอาหาร

20 กันยายน 2023

“ระบบทางเดินอาหาร” หรือเรียกย่อว่า ระบบจีไอ (GI system, Gastrointestinal system, หรือ Gastroenterology) ประกอบด้วยอวัยวะต่างๆ มากมาย ได้แก่ หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ ทวารหนัก ตับ ถุงน้ำดี ท่อน้ำดี และตับอ่อน

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคระบบทางเดินอาหารมีอะไรบ้าง ?

การกินอาหารไม่สะอาด ปรุงดิบ หรือสุกๆดิบๆ หรือ อาหารค้างคืน อาหารแช่แข็งที่ไม่ปรุงให้สุก
การเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด การรับประทานอาหารแต่ละมื้อในปริมาณที่มากเกินควร รับประทานอาหารรสจัด รับประทานอาหารที่ไม่มีใยอาหาร
การดื่มสุรา สูบบุหรี่
รับประทานอาหารไม่ตรงต่อเวลา ก็มีส่วนทำให้เกิดโรคทางระบบทางเดินอาหารได้
ขาดการสาธารณสุขที่ดี โดยเฉพาะในเรื่องของน้ำดื่ม น้ำใช้ อุปโภค บริโภค

อาการสำคัญและพบบ่อยที่สุดของโรคทางเดินอาหาร

อาการปวดท้อง เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ, เรอ, คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องเสีย, ท้องผูก, อาเจียนเป็นเลือด, อุจจาระเป็นเลือด เป็นต้น
อาการตัวเหลือง ตาเหลือง
ไม่ผายลมเมื่อมีลำไส้อุดตัน
อาการเจ็บใต้ชายโครงขวา

นอกจากนี้ อาจมีอาการอื่นๆ ร่วมได้อีกซึ่งขึ้นอยู่กับสาเหตุ เช่น

มีไข้ เมื่อเกิดขึ้นจากการติดเชื้อ
ภาวะขาดน้ำเมื่อท้องเสียมาก
คลำเจอก้อนในท้อง อาจเกิดจากโรคมะเร็ง หรือเนื้องอก
มีน้ำในท้อง ในกรณีเมื่อโรคมะเร็งลุกลามเข้าเยื่อบุช่องท้อง หรือมีเยื่อบุช่องท้องอักเสบ เป็นต้น

วิธีการรักษาโรคระบบทางเดินอาหาร แนวทางรักษาเป็นอย่างไร และป้องกันได้อย่างไร ?

การรักษาตามสาเหตุ อาทิเช่น
- การใช้ยาปฏิชีวนะ เมื่อโรคเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
- การให้ยาฆ่าเชื้อรา เมื่อโรคเกิดจากติดเชื้อรา
- การรักษาโรคไส้ติ่งอักเสบ ด้วยการผ่าตัดและยาปฏิชีวนะ
- การรักษาโรคมะเร็ง ด้วยการผ่าตัด อาจร่วมกับรังสีรักษา ยาเคมีบำบัด หรือยารักษาโดยตรง เป็นต้น
การรักษาประคับประคองตามอาการ อาทิเช่น
- ยาลดไข้ ยาแก้ปวด
- การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ เมื่อไม่สามารถทานอาหารได้
- การให้เลือด เมื่อมีอาการอาเจียนเป็นเลือด หรืออุจจาระเป็นเลือด จนเกิดภาวะซีด เป็นต้น
การตรวจคัดกรองด้วยวิธีการส่องกล้อง ปลอดภัย ไม่เจ็บ ไม่ต้องนอนพัก ไม่มีแผลผ่าตัด
- การส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนต้น (Gastroscopy) สามารถตรวจหาความผิดปกติของหลอดอาหาร กระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น การตรวจคัดกรองด้วยวิธีส่องกล้องควร งดน้ำ งดอาหาร ล่วงหน้า 4 ชั่วโมง
- การส่องกล้องลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy) สามารถตรวจหาความผิดปกติของลำไส้ใหญ่ และทวารหนัก โดยเฉพาะการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ เป็นวิธีที่ได้รับการยอมรับจากสมาคมทางเดินอาหารแห่งประเทศไทย สมาคมทางเดินอาหารประเทศสหรัฐอเมริกาและทั่วโลกว่าเป็นวิธีที่ดีและมีประสิทธิภาพ